βαψιμο πασχαλινων αυγων με φυσικα χρωματα
Σήμερα Μεγάλη Πέμπτη και το βάψιμο των αυγών είναι μέσα στο πρόγραμμα μας. Θυμάμαι τη γιαγιά μου, αφού είχε φτιάξει τα ανεβατά της καλιτσούνια, τα τσουρέκια και τα κουλουράκια της αμμωνίας, τούτη τη μέρα την είχε πάντα αφιερωμένη στο βάψιμο των αυγών. Φύλλα από μαϊντανό και αμπαρόριζα έμπαιναν πάνω στα αυγά για στόλισμα και όλα μαζί τυλίγονταν σε καλσόν. Η βαφή γίνονταν με κρεμμυδόφυλλα που μαζεύονταν το προηγούμενο διάστημα με επιμέλεια. Το χρώμα ήταν λίγο βαθυκόκκινο, αλλά με το λάδι που τα περνάγαμε μετά το βάψιμο γυάλιζαν και άστραφταν.
Φέτος κρεμμυδόφυλλα δεν προνόησα να μαζέψω και έτσι έπρεπε να βρώ ένα εναλλακτικό φυσικό τρόπο βαφής για τα αυγά του Πάσχα. Η λύση βρέθηκε στο ριζάρι που το είχα χρησιμοποιήσει και στο παρελθόν. Το ανακαλύψα τα προηγούμενα χρόνια σε ένα μανάβικο της πόλης, όπου προφανώς κάποιος που γνώριζε να το μαζεύει το είχε προμηθεύσει. Η ρίζα φρέσκια έβαψε τα αυγά ένα χρώμα γήινο βαθυκόκκινο. Δυστυχώς δεν βρήκα σε αυτή τη μορφή και έτσι προμηθεύτηκα ξερό.
Το ριζάρι είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων για τις χρωστικές της ιδιότητες. Παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν για να βάφουν υφάσματα. Πρόκειται για τη ρίζα ενός αυτοφυούς θάμνου που λέγεται ριζάρι ή -πιο επίσημα- ερυθρόδανο το βαφικό. Διαλέξτε αυτό που είναι σε κομματάκια, σαν μικρά ξυλάκια. Αποφύγετε αυτό που είναι χοντροκομμένο (σε σκόνη). Το δοκιμάσαμε και τα αυγά βγήκαν καφέ γκρί με λίγο μπρονζέ. Συμπαθητικό είναι το χρώμα, αλλά Πάσχα χωρίς κόκκινο αυγό δεν γίνεται.
Αποφάσισα να πειραματιστώ μιας και ο Μιχαήλ είναι σε ηλικία πια που μπορεί να βοηθήσει, είπα να το κάνω πιο διασκεδαστικό. Θα βάψουμε κόκκινα, κίτρινα και γαλάζια μπλέ. Βαφές συμβατικές δεν χρησιμοποιώ εδώ και χρόνια. Οικολογικές έχω χρησιμοποιήσει, το αποτέλεσμα ήταν ικανοποιητικό. Σήμερα όμως θα βάψουμε αυγά με τα βρισκούμενα. Υγιεινά, να μπορούμε όταν θα τα τρώμε να ξέρουμε πως δεν θα καταπιούμε μαζί και μπόλικα χημικά και χρωστικές.
Το πρώτο βήμα ήταν να βγάλω τα αυγά από το ψυγείο για να έρθουν σε θερμοκρασία δωματίου. Χώρισα δέκα για τα κόκκινα, πέντε για τα κίτρινα και πέντε για τα γαλάζια. Αρκετά για να έχει όλη η οικογένεια να τσουγκρίσει την βραδιά της Ανάστασης και την ημέρα της Λαμπρής. Στην επόμενη φάση φτιάχνω την κίτρινη και την μπλέ βαφή. Για την κίτρινη μετρώ τρία φλυτζάνια νερό χλιαρό και βάζω δύο κουταλιές κουρκουμά, ανακατεύω. Μπορείτε να τον προμηθευτείτε από τα μαγαζιά με είδη μπαχαρικών, όπως και το ριζάρι. Βάζω το μίγμα σε ένα μεγάλο βάζο να περιμένει. Σειρά έχει η μπλέ βαφή. Το βασικό της συστατικό μώβ λάχανο. Ξανά σε μια κατσαρόλα τρία φλυτζάνια νερό και άλλα τρία κομμένο μώβ λάχανο. Τα αφήνω να βράσουν για μισή ώρα και μετά σουρώνω το λάχανο. Κρατώ το βαθύ μπλέ-μώβ υγρό. Θα μπει και αυτό σε βάζο για να κρυώσει. Για κάθε φλυτζάνι νερό προσθέτω μια κουταλιά ξύδι σε κάθε βαφή, όπως είναι μέσα στα βάζα. Αν θέλετε να βάψετε βαθύ κόκκινο καφέ τα αυγά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παντζάρι καθαρισμένο, ωμό και τριμμένο στον τρίφτη της ντομάτας. Ακολουθήστε τις ίδιες οδηγίες με το μώβ λάχανο. Βάλτε γάντια για να τρίψτε τα παντζάρια και να μην γίνουν τα χέρια σας κόκκινα.
Καιρός να βράσω τα πρώτα αυγά. Στην αρχή σε χαμηλή φωτιά και μετά λίγο παραπάνω περίπου για είκοσι λεπτά, να γίνουν σφιχτά. Τα αφήνω να κρυώσουν και ο Μιχαήλ είναι έτοιμος να τα κάνει την βουτιά τους στην βαφή. Εκεί θα τα αφήσουμε βυθισμένα μέχρι να πάρουν το επιθυμητό χρώμα. Χρειάστηκαν περίπου 4 με 7 ώρες. Στο μεσοδιάστημα με ένα κουτάλι τα φέρναμε στην επιφάνεια, να τσεκάρουμε που βρισκόμασταν. Μόλις ήταν έτοιμα τα απλώσαμε σε χαρτί να στεγνώσουν καλά (εκτυπώστε τις οδηγίες για τη βαφή με μπαχαρικά & λαχανικά).
Μέχρι να γίνουν όλα αυτά βάψαμε και τα κόκκινα με το ριζάρι. Τις ξερές ρίζες από το ριζάρι (φακελάκι των 25γρ) τις βάζω να μουλιάσουν για δύο ώρες σε ένα φλυτζάνι ξύδι. Πλένω τα αυγά να είναι καθαρά. Θυμίζω ότι τα αυγά μας είναι σε θερμοκρασία δωματίου και όχι κρύα. Βάζω μέσα στην κατσαρόλα με το ξύδι και το ριζάρι τα αυγά, συμπληρώνω με νερό να τα καλύπτει. Τα έβαλα σε μέτρια φωτιά και τα αφήσα να βράσουν για 20 - 25 λεπτά περίπου. Με ένα κουτάλι έβγαλα ένα αυγό να δω το χρώμα του. Μου φάνηκε λίγο ανοιχτό και τα άφησα να βράσουν λίγο περισσότερο. Σε όποια απόχρωση μας αρέσει, κατεβάζουμε την κατσαρόλα από την φωτιά, τα αφήνουμε να κρυώσουν λιγάκι και με την βοήθεια ενός κουταλιού τα βγάζουμε για να στραγγίσουν. Τα έβρασα για 35 λεπτά και τα άφησα για λίγο μέσα στη βαφή να κρυώσουν. Νομίζω έτσι απέκτησαν πιο βαθύ χρώμα.
Σειρά έχει το γυάλισμα των αυγών. Αυτή είναι η καλύτερη δουλειά για τα παιδιά. Έδωσα λεπτό χαρτομάντηλο στο Μιχαήλ ποτισμένο με λίγο ελαιόλαδο. Ένα ένα το έπαιρνε προσεκτικά, δεν μπορώ να πώ, να μην τα τσουγκρίσουμε και πριν την ώρα τους και τα σκούπιζε. Τα στολίσαμε στην άσπρη μας κοτούλα και είμαστε έτοιμοι για τσούγκρισμα. Γήινα χρώματα απαλά, χωρίς ψεύτικη λάμψη. Το σύμβολο της ζωής και της γονιμότητας στο σπίτι μας, βαμμένο για την Ανάσταση του Χριστού παραδοσιακά κόκκινο. Σαν έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός και συνάμα αποτρεπτικό κάθε κακού.
Καλό Πάσχα από καρδιάς με υγεία.